Veel christenen vinden het best wel spannend om iemand uit te nodigen voor een Alpha, nadat hiervoor een oproep is gedaan in de kerk. Waar komt die spanning vandaan en hoe kunnen we als kerkleider of Alpha-team hier het beste mee omgaan? We vroegen het aan psycholoog Henk-Jan Seesink.

Slechts een klein aantal christenen nodigt uit voor een Alpha. Hoe komt dat denk je?
“Mensen vinden een verandering in gedrag lastig. Hier kunnen meerdere oorzaken aan ten grondslag liggen. De meest voorkomende oorzaken die ik vanuit de gedragspsychologie herken en tegenkom zijn angst voor het onbekende, hypocrisie, onoplettendheid en angst voor afwijzing.”

Laten we beginnen met de angst voor het onbekende. Kun je dit duiden?
“Angst voor het onbekende ontstaat als je iets nog niet vaak genoeg hebt gedaan. Als toeschouwer of luisteraar in de kerk aanwezig zijn, is wat anders dan uit je bubbel komen en met mensen in gesprek gaan over Jezus. Besef dat het een grote stap is voor mensen om iemand uit te nodigen. Mensen hebben moeite met een nieuw patroon opzetten.”

Wat kun je vanuit de sociaalpsychologische bril bekeken dan het beste doen?
“Als eerste de angst voor het onbekende bespreken. En het zelfvertrouwen boosten. Hoe je dat doet? Door mensen een succeservaring aan te bieden. Als de stap te groot is, kun je het onderverdelen in kleine stapjes. Bijvoorbeeld door te beginnen met te bidden voor een paar mensen. Laat, als je een oproep doet, mensen terugdenken aan een ervaring waarin ze iemand succesvol en met lef aangesproken hebben. Wat deed dat met hen? Hierdoor staat men meer open voor je boodschap.”

Je noemde ook hypocrisie.
“Hypocrisie is iets wat we allemaal kennen. Dat we ‘ja’ zeggen en ‘nee’ doen. Als christenen vinden we het nodig dat anderen Jezus leren kennen. Toch ondernemen we daarop vaak geen actie, terwijl we het er mee eens zijn en de opdracht uitvoerbaar is. Het beste kun je dit tegenstrijdige gedrag gewoon benoemen. Hoe kan het dat we dit wel willen en toch niet doen, of voor ons uitschuiven? Door te zeggen ‘Dit herkennen we allemaal’ creëer je zelfbewustzijn en laat je merken: hier is begrip voor.”

En wat bedoel je met onoplettendheid als oorzaak dat mensen niet uitnodigen?
“Als we naar de kerk gaan, worden er veel aanmoedigingen op ons afgevuurd. Lees je Bijbel, bid elke dag en geef aan de collecte. Een oproep om uit te nodigen kan dan ondergesneeuwd raken, net als andere goede voornemens. Het is niet altijd onwil. We hebben te maken met onoplettendheid in de kerk. Vaak zitten we tijdens de dienst op de automatische piloot. Dit kun je veranderen door iets verrassends te doen, zoals een onverwachte vraag stellen. Zo doorbreek je de gedachteloosheid en laat je mensen bewuster nadenken.”

Als laatste noem je angst voor afwijzing. Waarom vinden we het zo belangrijk dat we niet afgewezen worden?
“We leven in een maatschappij waarin we voorzichtig zijn om ons geloof kenbaar te maken. We zijn een vreemdeling op deze wereld en willen tegelijkertijd serieus genomen worden als persoon. We zijn relationele wezens, iedereen hunkert naar verbinding. Als je met mensen in gesprek bent en zij draaien zich van je weg, dan geeft dat al direct een onprettig gevoel. Toch hoeft ons geloof niet achter de voordeur te blijven. Verbinding zorgt ervoor dat je iets kwetsbaars deelt.”

“Wat helpt is om van tevoren een plannetje te maken. Stel dat iemand mijn uitnodiging voor Alpha afwijst, wat doe ik dan? Dan nodig ik diegene uit voor een etentje en hebben we alsnog een leuke avond! Als je hier van tevoren over nadenkt, overvalt het je niet als het inderdaad zo loopt.”

“Door Jezus hebben we het antwoord op het diepste gevoel van afwijzing. Hij is mens geworden en afgewezen. Het evangelie kan ons wakker schudden. Alpha helpt mensen die zich door God afgewezen voelen. Het voorziet in de basisbehoefte van mensen dat ze zich door God geaccepteerd voelen.”

Een vriend uitnodigen is vaak effectiever dan een onbekende aanspreken. Hoe ga je op een gezonde manier een relatie aan met een niet-gelovige, zonder een dubbele agenda?
“Door eerlijk en authentiek te zijn. Dit dilemma voel ik ook bij mijn niet-christelijke vrienden. Het kan mooie gesprekken opleveren als je eerlijk zegt dat je een ander niet wilt bekeren maar het hem of haar wel gunt. De mooiste gesprekken ontstaan als we elkaars subjectieve waarheid respecteren.”

Hoe kun je als kerkleider je gemeenteleden of parochianen het beste begeleiden die door een van bovenstaande redenen niet uitnodigen?
“Laat mensen, als je een oproep doet in de kerk, iemand in gedachten nemen en geef ze de tijd om in hun agenda of telefoon meteen een herinnering te zetten. Het helpt als je het direct concreet maakt. De kans wordt dan groter dat ze het daadwerkelijk doen.”

“Door ervoor te bidden geeft de Heilige Geest je de bril om in mogelijkheden te denken. Naast ervoor te bidden, moet je het uitnodigen vooral oefenen door vlieguren te maken. Dan merk je dat God je helpt. Het is bemoedigend dat de Heilige Geest je de laatste woorden geeft op het moment zelf.”

‘Door ervoor te bidden geeft de Heilige Geest je de bril om in mogelijkheden te denken’

Psycholoog Henk-Jan Seesink

“Ik voel mijzelf ook aangesproken op dit thema. Toen ik een keer iemand meenam naar de kerk, vond ik dat heel spannend om te doen. Laten we begrip hebben voor elkaar, het normaliseren dat we uitnodigen spannend vinden.”

“Het geloof is als een mosterdzaadje, ons deel is om te zaaien. Veel mensen vinden het moeilijk om een zaadje te planten door iemand over Jezus te vertellen. We mogen het overgeven aan God, het hangt niet alleen van ons af. God stuurt ieders leven en bepaalt of diegene nog een keer iemand ontmoet die hem over Jezus vertelt. Wij hoeven niemand te overtuigen, dat doet God.”

---

Wie is Henk-Jan Seesink?

“Ik ben afgestudeerd als sociaalpsycholoog met een focus op gedragsbeïnvloeding en ik werk bij De Hoop ggz als GZ-psycholoog. Samen met mijn vrouw, toen mijn aanstaande, heb ik de Premarriage Course gevolgd. We zijn onlangs getrouwd. De Marriage Course willen we ook nog volgen. De boeken hebben we al in huis. De Prayer Course vind ik geweldig, deze heb ik met een groep uit mijn kerk gedaan. En met mijn connectgroep heb ik een aantal jaar geleden Alpha gedaan. Als je Alpha geeft, ben je net als ik hulpverlener. Veel mensen missen perspectief in hun leven of zijn boos of teleurgesteld richting het leven of richting God. Alpha kan helend zijn. We zoeken allemaal naar zin en betekenis in het leven, dat is een aanwijzing dat er ook daadwerkelijk zin en betekenis is.”