Op een zonnige donderdagmiddag stap ik de Goede Herderkerk in Haarlem binnen. De ruime hal ziet er gezellig uit met (sta)tafels en een bar. Toch is ook hier al een tijd geen ‘normale dienst’ geweest. Ik ben hier op bezoek voor een gesprek met ds. Marco Hofland over gastvrijheid. Hoe heeft hij de afgelopen anderhalf jaar gastvrijheid vormgegeven toen alles digitaal moest? En op welke manier(en) is deze gemeente gastvrij?

Wat vind je het mooist aan dominee zijn?

Het preken! Het doorgeven van het evangelie. Om die oude boodschap fris te laten klinken voor mensen van vandaag en ze daarmee te bemoedigen. En ze daardoor ook het verschil te laten maken tussen maandag en zaterdag. Als ze zelf een zegen hebben ontvangen in de preek, dat ze dan in hun eigen context ook tot zegen kunnen zijn. In plaats van dat te verwachten van de evangelisatiecommissie en de dominee. Iedereen heeft zijn plek en omgeving om wat uit te delen.

Hoe heb je de afgelopen anderhalf jaar ervaren?

Ik vond de afgelopen tijd heel moeilijk. En kerkleden hebben het natuurlijk ook niet fijn ervaren. Ik kan niet tegen BEAM op. Ook al doen ze niet veel anders dan wij, het is een stuk professioneler gemaakt door zo’n hele crew. We hebben de basisdingen volgehouden in coronatijd. Maar ik ben een mensenmens en miste echt de ontmoeting en de interactie.

“We hebben geleerd dat een livestream geweldig is. Dat hadden we veel eerder moeten doen!”

We hebben wel geleerd dat een livestream een geweldig middel is. Dat hadden we veel eerder moeten doen! Gasten komen echt niet zomaar die deur binnenlopen op zondagochtend, maar online wordt er veel naar de diensten gekeken. We hebben meer kijkers dan ik eerder op zondagochtend in het gebouw had zitten. En ik krijg toffe reacties van mensen die niet in het kerkgebouw komen, maar het op deze manier wel durven mee te maken. We gaan vanaf nu dus voor de hybride diensten: online én offline tegelijk.

Wat heb je zelf met gastvrijheid?

Ik heb eigenlijk altijd al rekening gehouden met gasten in de dienst. Als je bijvoorbeeld iets gaat lezen uit Samuel kun je kort uitleggen dat hij een profeet was en dat zijn boek in de eerste helft van de Bijbel staat. En wat is nou eigenlijk een schriftlezing? Wat voor schrift lees je dan? Dat woord is toch niet begrijpelijk voor mensen?! Dat moet je helemaal niet gebruiken. Taal maakt zo’n groot verschil, daarin kun je al zoveel meer rekening houden met gasten dan we vaak denken.

Het evangelie is al niet makkelijk. Het is niet per se leuk. Jezus zegt dat als we achter Hem aan willen komen, we ons kruis op ons moeten nemen. Het is niet zo dat we een makkelijke boodschap hebben en dat geloven je leven per se leuker of gelukkiger maakt. En dan gaan wij het ook nog eens extra ingewikkeld maken met ‘hoofd, schouders, knie en teen’ in de liturgie. Nu mag je staan, nu moet je zitten. En dat we verwachten dat iedereen maar meezingt in een kerk. Dat is niet vanzelfsprekend. Zorg ervoor dat mensen ook gewoon kunnen luisteren als ze willen.

“In alles wil ik rekening houden met mensen die nog nooit in een kerkdienst zijn geweest.”

Wat is jouw visie voor gastvrijheid van de gemeente?

In alles wil ik rekening houden met mensen die nog nooit in een kerkdienst zijn geweest. Of ze nu kijken via de livestream, of in de kerk aanwezig zijn. Paulus zegt het zelf: ‘Houd er in uw samenkomsten rekening mee dat er mensen van buitenaf zijn die het evangelie nog niet kennen.’ Dus ik gebruik graag normale voorbeelden, gewone taal… en natuurlijk humor! Ik vind het belangrijk dat je af en toe ook kunt lachen.

Wat zijn volgens jou cruciale ingrediënten van een gastvrije gemeente?

Vormgeving van het gebouw! Mensen moeten naar binnen kunnen kijken. Zo’n gesloten gebouw waar je onmogelijk een glimp kunt opvangen van wat er daarbinnen gebeurt, dat werkt niet mee. Dankzij onze nieuwe hal kunnen mensen vanaf de straat al naar binnen kijken en zien wat er gebeurt en hoe de ruimte eruitziet.

Maar ook online aanwezig zijn, is gastvrij. Dat mensen vanuit huis al even naar binnen kunnen kijken. En natuurlijk hangt veel af van de gemeente zelf. Doen mensen in de gemeente er wat mee, zijn ze gastvrij, geven ze gasten een warm welkom?

Wat zou je adviseren aan kerkleiders die dit thema meer op de kaart willen zetten?

Gewoon gaan doen! En vat het evangelie ook regelmatig weer even samen, gewoon kort en krachtig. Breng het evangelie dichtbij, dat is zo belangrijk.

Tijdens m’n opleiding in Apeldoorn heb ik geleerd om te exegetiseren, ik ken Hebreeuws en Grieks en ik kan een driepuntenpreek maken. Gaandeweg heb ik zelf moeten leren hoe je nu dat oude evangelie dichtbij mensen kunt brengen. En gastvrij preken kost tijd. Want je moet iets moeilijks, makkelijk overbrengen. Het is makkelijker om een moeilijke preek te maken dan een makkelijke preek. Die vertaalslag kost echt tijd.

Tip: praat door over de gastvrijheid in jouw kerk

Wil jij in gesprek over gastvrijheid in jouw kerk? Of wil je van gedachten wisselen? Plan een afspraak in de agenda van Joost Klok of Dorine Sommer. Zij denken graag met je mee! 

Maak een afspraak